Hoe sterk is de Europese cultuur?

In Washington deelde de paus van de week de dis met 500 daklozen en andere cliënten van katholieke hulporganisaties. En wat zegt hij? ‘Niemand valt buiten de liefde van God’. Dan opent hij de maaltijd met een zegen en een ‘smakelijk eten’.

De paus heeft in een gezamenlijke vergadering van de Senaat, het Huis van Afgevaardigden, de regering en het Hooggerechtshof van de VS gezegd: ‘Zie vluchtelingen als mensen’ en ‘Geef vluchtelingen wat je zelf zou willen’.

Is de Europese cultuur sterk genoeg om mensen in nood op te vangen en plaats te bieden om ook een bijdrage te leveren aan de opbouw van onze samenleving?

Of zijn we bang dat er te veel verandert? Hoe sterk is onze levensstijl dan?

Wij leven hier in de zgn. FoodValley – tussen Nijkerk, Veenendaal, Ede en Wageningen. Daar zijn medische zorg, een ruim onderwijsaanbod, werkgelegenheid en opvangmogelijkheden door veel vrijwilligers uit de vele kerkelijke gemeenten en daarbuiten. In Wageningen heeft men jarenlange ervaring met buitenlandse contacten en culturen. Het gaat bij de opvang van vluchtelingen niet om isoleren, maar om integreren en hartelijkheid delen.

En dan is het mooi, als er mensen zijn, die zich persoonlijk openstellen voor contacten. Om te helpen, om samen iets te vieren, om met feestdagen gastvrijheid te ervaren. Op zondag 6 september heeft Paus Franciscus de parochies opgeroepen een vluchteling op te nemen, te beginnen in het Vaticaan en dan verder ook in alle kloosters en kerken. Dit pleidooi vind ik daarom zo mooi, omdat er een gemeenschap wordt aangesproken op een sociale mogelijkheid om die samen vorm te geven en vol te houden. Dus niet één op één, maar een groep van waaruit steeds iemand de situatie begeleidt.

In de discussie wordt ook steeds onderscheid aangebracht  tussen ‘echte’ en economische vluchtelingen. Mij lijkt het onderscheid beter: bereidwillige mensen, die in deze samenleving willen meedoen en zich daarvoor openstellen en instellen en mensen die alleen maar willen profiteren en een grote mond hebben. Dat onderscheid is lastiger, denk ik, maar wel realistischer.

Het is wel ingewikkeld: onder de dekmantel van ‘nood’ komen allerlei mensen -ongeregistreerd of niet nagecheckt – in onze samenleving, met of zonder mensensmokkelaars: inwoners uit Balkanlanden, getraumatiseerde slachtoffers van oorlogsgeweld en verkrachters, daders en slachtoffers  – allemaal door elkaar! Onze taak is en blijft: ondersteunen, contact leggen met individuele vluchtelingen, laat hen vertrouwd worden met de taal, begeleid hen naar bedrijven en scholen, vier met hen de vierdagen en weet dat je polsstok een zekere beperking heeft. Kerken en diaconieën weten van het geheim van ‘ora et labora’, bid en werk.

Zodat we kunnen laten zien met ons werk, dat niemand buiten de liefde van God valt.

Ds. Wim Scheltens